Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono od dnia 1 stycznia 2016 r. nowe świadczenie rodzinne tj. świadczenie rodzicielskie.
 
ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE PRZYSŁUGUJE OSOBOM:
 

• matce dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka, w przypadku objęcia opieką dziecka
  w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego do ukończenia 10. roku życia;
• rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej,
  w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia,
  a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
• osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka
  w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.
• ojcu dziecka w przypadku:

1) skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek
matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co
najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
2) śmierci matki dziecka;
3) porzucenia dziecka przez matkę.
 

 ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE PRZYSŁUGUJE NA OKRES:  

• 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka;

 

• 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci;

 

• 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;

 

• 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;

 

• 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.

 
W przypadku przysposobienia dziecka/objęcia dziecka opieką świadczenie rodzicielskie przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
 
 
UPRAWNIENIONE DO POBIERANIA ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO SĄ OSOBY, KTÓRE URODZIŁY DZIECKO,  A KTÓRE NIE OTRZYMUJĄ ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO LUB UPOSAŻENIA MACIERZYŃSKIEGO tj.
 

• osoby bezrobotne (niezależnie od rejestracji w urzędzie pracy lub nie, osoby bezrobotne z chwilą uzyskania prawa do świadczenia rodzicielskiego nie stracą statusu osoby bezrobotnej i nadal będą uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych)

 

• studenci,

 

• osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (w przypadku umów-zleceń, lub tych do których stosuje się przepisy o zleceniu świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać w przypadku braku uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego, to jest gdy nieopłacane były składki na ubezpieczenie chorobowe),

 

• osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (w sytuacji, gdy nie będą pobierały zasiłku macierzyńskiego)

 
Ustawodawca wprowadził również możliwość skorzystania ze świadczenia rodzicielskiego przez rolników. W ich przypadku świadczenie będzie wypłacał KRUS.
 
 
KWOTA ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO:

• świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1000,00 zł miesięcznie,

 

• w razie urodzenia dziecka przez kobietę w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych o czas, przez który przysługiwałby zasiłek macierzyński świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy pomiędzy kwotą świadczenia rodzicielskiego, a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych,

 

• kwotę świadczenia rodzicielskiego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

 
 
ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE NIE BĘDZIE PRZYSŁUGIWAŁO, JEŻELI:
 

• co najmniej jeden z rodziców dziecka otrzymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego okres urlopu rodzicielskiego,

 

• w związku z powyższym, wykluczona jest możliwość pobierania przez rodziców w tym samym czasie, na to samo dziecko, zarówno nowego świadczenia rodzicielskiego jak i zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego okres urlopu rodzicielskiego.

 
 
POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO:
 
Ubiegając się o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego należy złożyć wniosek stanowiący załącznik nr 16 do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2015 r., poz. 2284), do którego należy załączyć ponadto:
 

• odpis aktu urodzenia dziecka,
• dokument potwierdzający tożsamość osoby ubiegającej się o świadczenie
• oświadczenia o dacie objęcia dziecka opieką oraz zaświadczenia sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka ze wskazaniem daty wystąpienia o przysposobienie dziecka i daty urodzenia dziecka (w przypadku objęcia dziecka opieką przez opiekuna faktycznego)
•  prawomocnego orzeczenie sądu rodzinnego stwierdzającego przysposobienie dziecka oraz dokumentu potwierdzającego wiek dziecka (w przypadku przysposobienia dziecka)
•  prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowę cywilnoprawną zawartą pomiędzy rodziną zastępczą a starostą oraz dokumentu potwierdzającego wiek dziecka (w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej niezawodowej).

 
USTALENIE POCZĄTKOWEGO OKRESU PRZYSŁUGIWANIA PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO W PRZYPADKU DZIECI URODZONYCH OD 1 STYCZNIA 2016r:
 

• świadczenie rodzicielskie przysługuje od dnia porodu dziecka, objęcia dziecka opieką, przysposobienia dziecka, jeżeli wniosek zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka lub przyjęcia dziecka pod opiekę,

 

• W przypadku złożenia wniosku w terminie późniejszym niż 3 miesiące od daty urodzenia, przysposobienia lub objęcia dziecka opieką, jednak nie później niż w okresie przysługiwania świadczenia rodzicielskiego (odpowiednio 52 - 71 tygodni), prawo to ustalane będzie począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek,

 

• W przypadku, wniosku złożonego przez ojca dziecka, termin 3 miesięcy, jest liczony od dnia skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia dziecka przez matkę.

 
 
USTALENIE POCZĄTKOWEGO OKRESU PRZYSŁUGIWANIA PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO W PRZYPADKU DZIECI URODZONYCH PRZED 1 STYCZNIA 2016r:
 

• prawo do świadczenia rodzicielskiego w przypadku ww. dzieci ustalane będzie od dnia 1 stycznia 2016 r. pod warunkiem złożenia wniosku o jego ustalenie w terminie 3 miesięcy od dnia wejście w życie ustawy, tj. od dnia 1 stycznia 2016 r.  W przypadku złożenia wniosku po tym terminie, nie później niż w okresach przysługiwania świadczenia rodzicielskiego (odpowiednio 52 - 71 tygodni) prawo do niniejszego świadczenia ustalone będzie począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

 
 
ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE NIE PRZYSŁUGUJE:
 

• jeżeli co najmniej jeden z rodziców dziecka, opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;

 

• jeżeli dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku matki lub ojca  dziecka i osoby, która przysposobiła dziecko.

 

• jeżeli jeden z rodziców dziecka lub opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, nie sprawują lub zaprzestali sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;

 

• jeżeli w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;

 

• jeżeli matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej oraz osobie, która przysposobiła dziecko, przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

 
 
ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE, A ZBIEG UPRAWNIEŃ DO INNYCH ŚWIADCZEŃ:
 
Ustawa wyłącza możliwość jednoczesnego pobierania poniżej wskazanych świadczeń, 
a zatem w przypadku zbiegu prawa do ich pobierania przysługuje tylko jedno, wybrane przez osobę uprawnioną świadczenie, tj.
 

• świadczenie rodzicielskie lub
• świadczenie pielęgnacyjne lub
• specjalny zasiłek opiekuńczy lub
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego lub
•  zasiłek dla opiekuna

 
 
TYLKO JEDNO ŚWIADCZENIE I TYLKO DLA JEDNEGO RODZICA:
 
Ustawodawca zastrzegł, iż osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje:
 

• w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci;

 

• jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka.

 
Świadczenie rodzicielskie nie jest uzależnione od kryterium dochodowego, natomiast jest wliczane do dochodu w innych systemach wsparcia rodzin, w szczególności przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, świadczeń  z funduszu alimentacyjnego.