Formy i zasady udzielania pomocy
 
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy.

Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania do rozwiązywania ich trudnej sytuacji życiowej.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności i z powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy w rodzinie;
8) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
9) potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
10) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza  w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art.159 ust.1 pkt. 1 lit. C lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2014 r., o cudzoziemcach;
12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Kryterium dochodowe:

Świadczenia z pomocy społecznej przysługują osobom, których dochody nie przekraczają kryterium dochodowego.
- kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej – 1010,00 zł
- kryterium dochodowe na osobę w rodzinie – 823,00 zł

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej mają osoby i rodziny, które spełniają określone kryterium dochodowe przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z wyżej wymienionych powodów w punkcie od 2 do 15 lub innych okolicznościach uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Wartość dochodu odpowiadająca dochodowi miesięcznemu z 1 hektara przeliczeniowego wynosi 459,00 zł.

Przy ustalaniu kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń pieniężnych pomocy społecznej brane są pod uwagę dochody osoby zainteresowanej i jej rodziny z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku do ośrodka pomocy społecznej, lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony.

Formy pomocy:

Świadczenia pieniężne:

- zasiłek stały
- zasiłek okresowy
- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
- pomoc dla rodzin zastępczych
- pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki
- świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców
- wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd
 
Świadczenia niepieniężne:

- praca socjalna
- bilet kredytowany
- składka na ubezpieczenie zdrowotne
- składka na ubezpieczenie społeczne
- pomoc rzeczowa w tym na ekonomiczne usamodzielnienie
- sprawienie pogrzebu
- poradnictwo specjalistyczne
- interwencja kryzysowa
- schronienie
- posiłek
- niezbędne ubranie
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia
- mieszkanie chronione
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej
- opieka i wychowywanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych , w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia ,pomoc na zagospodarowanie- w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych
- szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze

Wybrane formy pomocy:

Zasiłek stały przysługuje:

- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli dochód jest niższy od 130% kryterium dochodowego na osoby samotnie gospodarującej, tj. 1229,00 zł.
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, tj. 1097,16 zł.

Zasiłek okresowy przysługuje:

Wnioskodawcy w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
Zasiłek okresowy jest świadczeniem wyliczeniowym w zależności od sytuacji rodzinnej i dochodowej wnioskodawcy.

Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy:

W celu zabezpieczenia niezbędnych potrzeb bytowych wnioskodawcy może być przyznany zasiłek celowy. Świadczenie  to może być przyznane  na pokrycie w części lub w całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
Zasiłek celowy może być przyznany osobie lub rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, strat w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Świadczenia powyższe nie podlegają zwrotowi.

Usługi opiekuńcze:

Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w:

- zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, np. dokonywanie zakupów i rozliczanie wydatków, przynoszenie usługobiorcy posiłków z punktu Żywieniowego, przygotowywanie posiłków z uwzględnieniem diety zaleconej przez lekarza, pomoc w spożywaniu posiłków lub karmienie usługobiorcy, zmycie naczyń po posiłku, wychodzenie  na spacer, bieżące sprzątanie mieszkania, a w szczególności ścieranie kurzu, odkurzanie całej powierzchni mieszkania, mycie zlewu, wanny, brodzika, sedesu w łazience, zlewozmywaka w kuchni, umycie podłogi w łazience i kuchni, przy użyciu środków czystości usługobiorcy ,utrzymanie czystości sprzętu sanitarnego (miednicy, kaczki, basenu, nocnika),wynoszenie śmieci itp.
- opiekę higieniczną np. ogólne mycie usługobiorcy, mycie głowy, kąpanie, czesanie, golenie, obcinanie paznokci, pomoc w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, zmiana pampersów, i układanie chorego w łóżku i pomoc przy zmianie pozycji, zmiana bielizny osobistej i pościelowej, pomoc przy ubieraniu, słanie łóżka itp..
- zaleconą przez lekarza pielęgnację np. mierzenie temperatury ciała, rozkładanie leków, podawanie leków drogą doustną, doodbytniczą, wziewną (inhalacje) lub przez skórę (wcieranie), oklepywanie, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, stosowanie okładów i kompresów, zmiana opatrunków,
- w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze to szczególny rodzaj usług dostosowany do rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Usługi te są świadczone przez specjalistów, np. pielęgniarki, rehabilitantów.

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone są nieodpłatnie w przypadku, gdy dochód osoby lub rodziny nie przekracza kryterium dochodowego lub jest równy kryterium dochodowemu, określonemu w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Osoby nie spełniające powyższych warunków ponoszą odpłatność za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze w zależności od dochodu i na zasadach ustalonych przez władze gminy w drodze uchwały.


Zasady ubiegania się o pomoc  (tok postępowania):

Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.

Przyznanie lub odmowa świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Wydaje się ją po uprzednim przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, mającego na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin.

Pracownik socjalny przeprowadzający wywiad środowiskowy,  może domagać się od osób i rodzin ubiegających się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą do wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.

Z osobą lub rodziną, może zostać zawarty kontrakt socjalny, który określa sposób współdziałania między sobą lub rodziną a ośrodkiem pomocy społecznej w zakresie rozwiązywania trudnej sytuacji życiowej. W przypadku nie wywiązania się przez osobę lub rodzinę z ustaleń kontraktu, może nastąpić ograniczenie świadczenia z pomocy społecznej lub jego całkowita odmowa.

W przypadku stwierdzenia przez pracownika marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem, bądź marnotrawieniem własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie w formie świadczenia niepieniężnego (art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym lub asystentem rodziny, o którym mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, a także odmowa lub przerwanie udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczenia, odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).