Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. (Dz.U. z 2016, poz 1860) o wspieraniu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem". Zgodnie z jej założeniami rodzice, których dziecko urodziło się z nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu lub z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu mogą ubiegać się o jednorazowe świadczenie w wysokości 4 000,00 zł.
 
Jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje:
 
- matce dziecka,
- ojcu dziecka,
- opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka.
 
            jeżeli osoba ubiegająca się o jednorazowe świadczenie jest świadczeniobiorcą świadczeń opieki zdrowotnej lub osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji − w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793, 1807, 1860, 1948, 2138 i 2173),
 
Jednorazowe świadczenie nie jest uzależnione od osiąganego przez członków rodziny dochodu.
 
Jednorazowe świadczenie przyznawane jest na wniosek osób, o których mowa powyżej. Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Wniosek złożony po terminie pozostawia się bez rozpoznania.
 
            Ustawa o wspieraniu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem" nie ogranicza prawa do jednorazowego świadczenia tylko i wyłącznie do dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 r. Jednorazowe świadczenie przysługiwać będzie również na dzieci urodzone w 2016 r., jeżeli wniosek zostanie złożony w terminie 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka.
 
Spełnienie warunku złożenia wniosku w terminie 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka ustalane będzie w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącego terminów. Zgodnie z art. 57 § 3 § 4 k.p.a terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
 
W związku z powyższym, najstarsze dziecko, które będzie mogło zostać objęte jednorazowym świadczeniem, to dziecko urodzone w dniu 1 stycznia 2016 r. pod warunkiem złożenia wniosku do dnia 2 stycznia 2017 r włącznie (gdyż 1 stycznia jest dniem ustawowo wolnym od pracy). Termin 12 miesięcy na złożenie wniosku dla dziecka urodzonego np. 5 maja 2016 r.  upłynie 5 maja 2017 r., dla dziecka urodzonego 10 marca 2017 r. upłynie 10 marca 2018 r., itd.
 
 Do wniosku o jednorazowe świadczenie należy dołączyć:
 

1. zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wystawione przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii,

 

2. zaświadczenie lekarskie/zaświadczenie wystawione przez położną* potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10. tygodnia ciąży do porodu − wzór zaświadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką (Dz. U. z 2010, poz. 1234).

 
* Wymóg dostarczenia zaświadczenia lekarskiego/zaświadczenia wystawionego przez położną nie dotyczy osób będących opiekunami prawnymi lub opiekunami faktycznymi dziecka (opiekun faktyczny dziecka to osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka), a także do osób, które przysposobiły dziecko.
 
Jednorazowe świadczenie nie przysługuje:
 
1.jeżeli dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej albo w domu pomocy społecznej zapewniającym nieodpłatnie pełne utrzymanie (art. 10 ust. 13 ustawy w związku z art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych),
 
2.jeżeli na dziecko przysługuje jednorazowe świadczenie lub świadczenie o charakterze podobnym do jednorazowego świadczenia za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej (art. 10 ust. 13 ustawy w związku z art. 7 pkt 6 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych).

3.jeżeli członkowi rodziny przysługuje na dziecko jednorazowe świadczenie lub świadczenie o charakterze podobnym do jednorazowego świadczenia za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

 
Jednorazowe świadczenie podlega koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego dlatego:
 
      osoba, która jest wnioskodawcą i przebywa lub członek jej rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (nie dotyczy to wyjazdu lub pobytu turystycznego, leczniczego lub związanego z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej) w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają zastosowanie na terenie: Austrii, Belgii, Chorwacji, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburga, Niemiec, Portugalii, Szwecji, Włoch, Wielkiej Brytanii, Cypru, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Malty, Polski, Słowacji, Słowenii, Węgier, Bułgarii, Rumunii, Norwegii, Islandii, Liechtensteinu, Szwajcarii) ma obowiązek poinformować tut. organ odnośnie członka/członków rodziny przebywających za granicą ze wskazaniem jej/ich imienia, nazwiska oraz numeru PESEL.
 
Zarówno kobieta u której dziecka stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym  okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu  jak również członkowie jej rodziny zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” mogą skorzystać z pomocy i wsparcia zatrudnionego w tut. ośrodku pomocy społecznej ASYSTENTA RODZINY, który:
 

- udzieli informacji w zakresie dostępu do instrumentów polityki na rzecz rodziny,

- będzie mógł reprezentować kobietę lub rodzinę przed instytucjami i urzędami,

- udzieli wsparcia psychologicznego,

- udzieli pomocy w przezwyciężaniu problemów wychowawczych, udzieli pomocy prawnej,

- będzie wspierał w realizacji codziennych obowiązków.