Zjawisko przemocy domowej stanowi od wielu lat poważny problem społeczny i jedno z podstawowych zagrożeń zarówno dla rodziny, jak i poszczególnych jej członków.
Według Światowej Organizacji Zdrowia Przemoc to : celowe użycie siły fizycznej, zagrażające lub rzeczywiste, przeciwko sobie, komuś innemu lub przeciwko grupie lub społeczności, co powoduje lub jest prawdopodobne, że spowoduje zranienie, fizyczne uszkodzenie, śmierć, ból psychologiczny, zaburzenia rozwoju lub deprywację.
W myśl art. 2 ust.2 ustawy o z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390) Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub wspólnie gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Z psychologicznego punktu widzenia przemoc w rodzinie to działanie:
- Intencjonalne i skierowane przeciwko innym członkom rodziny,
- Naruszające prawa i dobra osobiste ofiar,
- Wykorzystujące wyraźną asymetrię sił,
- Powodujące ból i cierpienie.
-
Przemoc w rodzinie jest działaniem intencjonalnym, zaplanowanym, ukierunkowanym na wyrządzenie drugiej osobie krzywdy, szkody, cierpienia. Dotyczy relacji z bliskimi, w której istnieje nierówny układ sił. Dochodzi do wykorzystywania władzy, siły fizycznej, psychicznej, materialnej przez silniejszego nad słabszym.
Przemoc w rodzinie może się objawiać w różnorodny sposób jako np.:
- Przemoc fizyczna czyli każde zachowanie, którego celem jest zadanie bólu fizycznego, uszkodzenie ciała, pogorszenie zdrowia lub pozbawianie życia ofiary.
Przykładem może być: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni lub innych niebezpiecznych narzędzi, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, wyrzucanie z samochodu, gaszenie papierosa na osobie, nieudzielanie koniecznej pomocy itp.
- Przemoc psychiczna - czyli każde zachowanie, którego celem jest zmniejszenie poczucia własnej wartości, wzbudzenie w ofierze strachu oraz pozbawianie jej poczucia bezpieczeństwa i kontroli nad własnym życiem.
Przykładem może być: wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie),stosowanie bezprawnych gróźb np. zabiję cię, szantażowanie zabójstwem, przekonywanie o swojej bezkarności itp.
- Przemoc seksualna - czyli każde zachowanie mające na celu zmuszenie ofiary do podjęcia współżycia lub niechcianych zachowań seksualnych bądź zdeprecjonowanie jej seksualności.
Przykładem może być: wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych, poniżanie możliwości, obśmiewanie, wymuszanie oglądania pornografii i powtarzania zachowań tam stosowanych, patologiczna zazdrość o zachowania seksualne, których nie ma itp.
- Przemoc ekonomiczna - czyli każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy.
Przykładem może być: odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb członków rodziny itp.
- Zaniedbywanie - niezaspokajanie podstawowych potrzeb zarówno fizycznych (właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja itp.) jak i psychicznych (poczucie bezpieczeństwa, miłość, troska itp.).
PAMIĘTAJ !!!
Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich.
Jeżeli Ty lub ktoś z Twoich bliskich jest ofiarą przemocy w rodzinie, nie wstydź się poprosić o pomoc.
Zawsze możesz wezwać Policję na interwencję, poinformować Prokuraturę oraz zwrócić się o pomoc do instytucji/osób realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Są to: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Błażowej, Sąd Rodzinny i Nieletnich w Rzeszowie, pedagodzy szkolni, lekarze.
Jeżeli przemoc w rodzinie jest związana z nadużywaniem alkoholu, zgłoś się do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemków Alkoholowych.
Instytucje/osoby realizujące działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie:
- poinformują Cię o sposobach i możliwościach rozwiązania Twojego problemu,
- pomogą Ci opracować skuteczny plan działania,
- wskażą miejsca, w których możesz uzyskać pomoc prawną i socjalną, wsparcie psychologiczne oraz schronienie,
- wypełnią Niebieską Kartę.
PROCEDURA NIEBIESKA KARTA
Procedura „ Niebieska Karta” została uregulowana w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy Niebieska Karta” wydanym jako akt wykonawczy na podstawie art. 9d ust. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Niebieska Karta ma na celu:
- zwiększenie bezpieczeństwa ofiar przemocy domowej,
- rozwijanie ich zdolności samoobrony przed przemocą,
- tworzenie lokalnych koalicji na rzecz przeciwdziałania przemocy.
Niebieska Karta jest wypełniana w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia przemocy w rodzinie.
Niebieska Karta służy:
- dokumentowaniu faktów związanych z przemocą w danej rodzinie,
- ocenie zagrożenia dalszą przemocą,
- przygotowaniu skutecznego planu pomocy osobie poszkodowanej,
- jako dowód w sprawach sądowych,
- usprawnianiu procedur działania w sprawach dotyczących przemocy,
- poszerzaniu wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy.
Niebieska Karta składa się z dwóch części. Są to:
- Karta A – pozwala na udokumentowanie sytuacji zaistniałych na miejscu interwencji oraz podejmowanych działań. Dokument ten może być pomocny w przypadku wszczęcia postępowania karnego wobec sprawcy jako dowód procesowy.
- Karta B – stanowi informacje dla ofiar sprawcy. Zawiera katalog przestępstw, najważniejsze adresy, i telefony instytucji oraz organizacji pomocowych.
Jeśli jesteś świadkiem przemocy w twoim otoczeniu, słyszysz awantury rodzinne, widzisz u osoby ślady pobicia - nie bądź obojętny- powiadom służby zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy:
- Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Błażowej tel. 17 22 97 002.
- Komisariat Policji w Dynowie tel. 16 652 10 07.
- Niebieska Linia tel. 801-120-002.
I TY MOŻESZ OCALIĆ KOMUŚ ŻYCIE
Obojętność, zlekceważenie problemu ofiar dotkniętych przemocą w rodzinie może mieć tragiczne skutki.
Wykaz instytucji/ podmiotów udzielających pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.
- Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Błażowej, ul. 3-go Maja 15, 36-030 Błażowa tel. 17 2297002.
- Komenda Wojewódzka Policji w Rzeszowie ul. Dąbrowskiego 30, 35-036 Rzeszów, tel. 17 8583345.
- Posterunek Policji w Dynowie, ul. Rynek 7, 36-065 Dynów tel. 16 6521007.
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rzeszowie, ul. Batorego 9, 35-005 Rzeszów, tel. 17 859 48 23.
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Górnie, 36-051 Górno, tel. 17 7728835.
- Ośrodek Poradnictwa Specjalistycznego i Interwencji Kryzysowej w Rzeszowie, ul. Skubisza 4, 35-020 Rzeszów, tel. 17 8635389.
- Sąd Rejonowy w Rzeszowie ul. Kustronia 4, 35-303 Rzeszow, tel. 17 7152293.
- Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie ul. Liska Kuli 20, 35-959 Rzeszów, tel. 17 8584302, fax: 17 8533746.
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie ,, Niebieska Linia" tel. 801 12 00 02 ( płatny pierwszy impuls, linia czynna od poniedziałku do soboty w godz. 8.00-22.00, w niedziele i święta w godz. 8.00-16.00), tel. (22) 666 28 50 - dyżur prawny ( linia płatna, czynna w poniedziałek i wtorek w godz. 17.00-21.00), Poradnia e-mailowa: niebieska linia@niebieskalinia.info.
- Policyjny Telefon Zaufania tel. 800 120 226 ( linia bezpłatna przy połączeniu z telefonów stacjonarnych, czynna codziennie w godz. od 9.30 do 15.30, od godz. 15.30 do 9.30 włączony jest automat).